“ผ้ายกดอก” ศิลปะการทอผ้าที่มีความสวยงามผ่านกระบวนการทอผ้ายกอันละเอียดยิบ โดยการเพิ่มลวดลายอันซับซ้อนเข้าไป ทำให้ผ้าไหมมีลายนูนที่ไม่ปรากฏในผืนผ้าปกติ การทอผ้ายกเป็นกลวิธีการทอผ้าที่ส่งทอดมาจากคนไทยในหลายภูมิภาค ผ่านการเปลี่ยนแปลงของวัฒนธรรม ผ้ายกดอกจึงได้รับการยอมรับให้เป็นเอกลักษณ์ของวัฒนธรรมไทย
การทอผ้ายกดอก
การทอผ้ายกคือ การเพิ่มลวดลายในเนื้อผ้าให้พิเศษขึ้น โดยใช้เทคนิควิธีเก็บตะกอลอยเช่นเดียวกับขิด โดยยกตะกอเพื่อแยกเส้นด้ายยืนครั้งละกี่เส้นก็ได้ตามลวดลายที่วางไว้แล้ว ให้เส้นด้ายพุ่งผ่านไปเฉพาะเส้น เมื่อทอพุ่งกระสวยไปมาควบคู่ ไปกับการยกตะกอจะเกิดเป็นลวดลายนูนขึ้นจากผืนผ้า เนื่องจากการยกเป็นการเพิ่มลวดลายเข้าไปพิเศษจึงสามารถเลาะลายออกทั้งหมดโดยไม่เสียเนื้อผ้า ถ้าทอยกด้วยไหมจะเรียก ยกไหม ถ้าทอยกด้วยเส้นทองจะเรียก ยกทอง ถ้าทอยกด้วยเส้นเงินจะเรียก ยกเงิน ในประเทศไทยมีแหล่งที่ทอผ้ายกหลายภูมิภาค ได้แก่ ภาคเหนือ ที่จังหวัดลําพูน มีชื่อเสียงและรู้จักกันในนาม ผ้ายกดอกเมืองลําพูน เชียงใหม่ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือที่จังหวัดร้อยเอ็ด สุรินทร์ ภาคใต้ที่จังหวัดสุราษฎร์ธานี ที่รู้จักกันในนามผ้ายกพุมเรียง นครศรีธรรมราช ที่รู้จักกันในนามผ้ายกเมืองนครศรีธรรมราช สงขลา ที่รู้จักกันในนามผ้าทอนาหมื่นศรี เป็นต้น
