การย้อมสีธรรมชาติเป็นศิลปะที่เกี่ยวข้องกับการใช้สารธรรมชาติเพื่อเปลี่ยนแปลงสีของวัสดุเส้นใยหรือสิ่งทอที่ทำจากไหม และมีความสำคัญมากในวัฒนธรรมอีสานของประเทศไทย การย้อมสีธรรมชาติเป็นมรดกทางวัฒนธรรมที่ได้ถูกสืบทอดและพัฒนาขึ้นมาในชุมชนตลอดเวลา

เฉดสีเหลือง

เข หรือ แกแล: มาจากแกนจากต้นไม้ชนิด Mactura cochinchinensis (Lour.) Corner ชื่อวงศ์: Moraceae สับแกนไม้เขมาเพื่อ “ย้อมร้อน” สกัดน้ำสีย้อมได้เป็นสีเหลืองเข้มหรือจางลง ขึ้นกับอายุของต้นไม้
ทับทิม: มาจากเปลือกแห้งของผลจากต้นไม้ชนิด Punica granatum L. ชื่อวงศ์: Punicaceae สับเปลือกผลทับทิมมา “ย้อมร้อน” สกัดน้ำสีได้เป็นสีเหลืองเข้มหรือจางลง ขึ้นกับอายุและพันธุ์ของผลทับทิม
ประโหด: มาจากเปลือกแห้งของต้นไม้ชนิด Garcinia duleis Kurz. ชื่อวงศ์: Guttiferae สับเปลือกต้นประโหดมา “ย้อมร้อน” สกัดน้ำสีได้เป็นสีเหลืองมะนาวสดหรือจางลง ขึ้นกับอายุของต้นไม้

เฉดสีแดง

ครั่ง: มาจากเพลี้ยหอยชนิด Laccifer lacca ในวงศ์ Lacciferidae จะใช้เพลี้ยหอยเป็นแหล่งสี สกัดน้ำสีได้เป็นสีแดง
ฝาง (Sappan wood): มาจากแก่นจากต้นไม้ชนิด Caesalpinian sappan Linn. ชื่อวงศ์: Leguminosae มีสีแดงเข้มและสีเหลือง สามารถ “ย้อมร้อน” เส้นใยฝ้ายและไหมได้เป็นสีแดง
ประดู่: มาจากเปลือกจากต้นไม้ชนิด Pterocarpus macrocarpus. ชื่อวงศ์: Leguminosae สับเปลือกมา “ย้อมร้อน” สกัดน้ำสีได้เป็นสีน้ำตาลหรือสีน้ำตาลอ่อน
รากยอป่า: มาจากรากจากต้นไม้ชนิด Morinda citrifolia Linn. ในวงศ์ Rubiaceae สับรากมา “ย้อมร้อน” สกัดน้ำสีได้เป็นสีแดง

เฉดสีน้ำตาล

กระโดน: มาจากเปลือกและเนื้อแห้งของต้นไม้ชนิด Careya sphaerica Roxb. ชื่อวงศ์: Lecythidaceae สับเปลือกเนื้อมา “ย้อมร้อน” สกัดน้ำสีได้เป็นสีน้ำตาลอมเทาหรือสีจาง
มะยม: มาจากเปลือกและเนื้อจากต้นไม้ชนิด Phyllanthus acidus (L.) Skeels. ชื่อวงศ์: Phyllanthaceae สับเปลือกเนื้อมา “ย้อมร้อน” สกัดน้ำสีได้เป็นสีน้ำตาลอมเทาหรือสีจาง
คูน: มาจากฝักและเนื้อในฝักของต้นไม้ชนิด Cassia fistula Linn. วงศ์: Caesalpiniaceous สับฝักคูนมา “ย้อมร้อน” สกัดน้ำสีได้เป็นสีน้ำตาลหรือสีจาง

เฉดสีเขียว

ใบหูกวาง: มาจากใบของต้นไม้ชนิด Terminalia catappa Linn. ชื่อวงศ์: Combretaceae ตัดใบหูกวางมา “ย้อมร้อน” สกัดน้ำสีได้เป็นสีเขียวอมเหลืองหรือจาง
เพกา: มาจากเปลือกและเนื้อจากต้นไม้ชนิด Oroxylum indicum Vent. ชื่อวงศ์: Bignoniaceae สับเปลือกเนื้อมา “ย้อมร้อน” สกัดน้ำสีได้เป็นสีเขียวหรือสีจาง

เฉดสีดำ

มะเกลือ: มาจากผลดิบของต้นไม้ชนิด Diospyros mollis Griff ชื่อวงศ์: Ebenaceae ทุบผลดิบมาใช้ “ย้อมเย็น” หรือ “ย้อมร้อน” เพื่อสกัดน้ำยางสีขาว ได้สีเทาหรือสีดำ

เฉดสีฟ้าคราม

ห้อม: มาจากกิ่งและใบของต้นไม้ชนิด Baphicacanthus cusia (Nees) Bremek. ชื่อวงศ์: Acanthaceae ตัดใบห้อมมาหมักแล้วสกัดน้ำสี ได้สีครามเข้มหรือครามอ่อน ขึ้นกับจำนวนครั้งของการจุ่มย้อม
คราม: มาจากใบของต้นไม้ชนิด Indigofera tinctoria Linn. ชื่อวงศ์: Leguminosae ตัดใบครามมาหมักแล้วสกัดน้ำสี ได้สีครามเข้มหรือครามอ่อน ขึ้นกับจำนวนครั้งของการจุ่มย้อม
ครามเถา: มาจากเถาและใบของต้นไม้ชนิด Marsdeniatinctoria ชื่อวงศ์: Asclepiadaceae ตัดเถาใบครามเถามาหมักแล้วสกัดน้ำสี ได้สีครามเข้มหรือครามอ่อน ขึ้นกับจำนวนครั้งของการจุ่มย้อม