ลวดลายผ้าขิดเป็นลวดลายอัตลักษณ์หนึ่งของภาคอีสานในประเทศไทย ซึ่งลวดลายนี้ไม่เพียงแต่เป็นการออกแบบบนผืนผ้าเท่านั้น แต่ยังเป็นศิลปะที่แสดงถึงความรุ่งเรืองของวัฒนธรรมในประเทศอีกด้วย และในบทความนี้เองเราจะไปค้นพบเรื่องราวของลวดลายผ้าขิดและความสำคัญทางวัฒนธรรมในปัจจุบัน
ลวดลายผ้าขิด
ลวดลายผ้าขิดเป็นลวดลายของชาวภูไท ชาวไท-ลาว และกลุ่มอื่นๆ ซึ่งจากการสำรวจผ้าโบราณช่วง พ.ศ. 2538 จนถึงปัจจุบัน พบว่าภูมิปัญญาการออกแบบลวดลายผ้าขิดดั้งเดิมได้สูญหายไปเป็นจำนวนมากเนื่องจากสังคมและบ้านเรือนที่เปลี่ยนไป แต่ว่าลวดลายผ้าขิดก็ยังเป็นลวดลายผ้าที่มีความหลากหลายและความลึกลับทางวัฒนธรรมสืบจนปัจจุบัน
เทคนิคขิด
เทคนิคขิด คือ เสริมเส้นพุ่งพิเศษแบบต่อเนื่องที่เป็นเทคนิคการสร้างสิ่งทอในอดีตมากมายทั้งเครื่องแต่งกายและเคหะสิ่งทอ เช่น ผ้าแส่ว ผ้าที่เป็นแม่แบบลายขิด, หมอนขิด, ผ้ากั้นส้วม ผ้ากั้นห้องหอบุตรี, ผ้าแพรวาขิด และ ผ้าแพรขิด เป็นต้น
การใช้ลวดลายผ้าขิดในปัจจุบัน
ลวดลายผ้าขิดมีบทบาทสำคัญในวัฒนธรรมและประเพณีของภูมิภาคอีสานในปัจจุบัน โดยลวดลายผ้าขิดถูกนำมาประยุกต์ใช้ในผลิตภัณฑ์ทางด้านความสวยงามและโดดเด่น ไม่ว่าจะเป็นเสื้อผ้า ผ้าคลุมหัว หมอน ผ้าปูที่นอน หรือผ้าคลุมเตียง ลวดลายผ้าขิดมีบทบาทในการเพิ่มความสวยงามและเสนอความหลากหลายในผลิตภัณฑ์เหล่านี้
สรุป
ลวดลายผ้าขิดไม่เพียงแต่เป็นศิลปะการออกแบบบนผืนผ้า แต่ยังเป็นศิลปะที่ส่งผลกระทบต่อวัฒนธรรมและความรุ่งเรืองของภูมิภาคอีสาน ความสวยงามและความหลากหลายของลวดลายผ้าขิดยังคงอยู่ในใจและวิถีชีวิตของคนในภูมิภาคนี้ การรักษาและสนับสนุนลวดลายผ้าขิดถือเป็นการอนุรักษ์ประเพณีและสร้างโอกาสในชุมชน ทั้งนี้ยังทำให้ผลิตภัณฑ์ที่สร้างจากลวดลายผ้าขิดมีความน่าสนใจและได้รับการยอมรับในตลาดสากลอีกด้วย
ขอบคุณแหล่งที่มา:หนังสือมรดกภูมิปัญญา สิ่งทออีสาน
