ลวดลายผ้าซิ่นโฮลเป็นลวดลายผ้าที่มีลักษณะเฉพาะและเป็นเอกลักษณ์ของแดนอีสานตอนล่างของประเทศไทย ด้วยงานศิลปะและงานหัตถกรรมที่รวมกันจนเกิดเป็นลวดลายผ้าซิ่นโฮลทำให้ลวดลายนี้เป็นลวดลายโดดเด่นสวยงามของแดนอีสาน
ลวดลายผ้าซิ่นโฮล
ลวดลายผ้าซิ่นโฮล คือมรดกลวดลายผ้าแห่งแดนอีสานตอนล่างของประเทศไทยของชาวกูล/ส่วย และชาวไทยเชื้อสายเขมรที่อาศัยอยู่บริเวณจังหวัดสุรินทร์และจังหวัดศีรสะเกษ จากการวิเคราะห์ตัวอย่างผ้า พบว่าลวดลายผ้าซิ่นโฮลมีเอกลักษณ์พิเศษที่ตีนซิ่นต่อด้วย “ประโบล” ซึ่งใช้เทคนิคมัดหมี่ในการสร้างลวดลายผ้าหน้าแคบเพื่อตกแต่งเป็นส่วนตีนซิ่น
การทอมัดหมี่ตีนซิ่นผ้าโฮลของจังหวัดสุรินทร์
กลุ่มช่างทอผ้าในเขตจังหวัดสุรินทร์จะนิยมทอมัดหมี่ส่วนตีนซิ่นเป็น “ลายใบไม้” ด้วยโครงสร้างลายแบบผ้าซิ่นหมี่คั่น เนื่องจากใช้นุ่งโดยสตรีจึงเรียกว่า “โฮล-สไรย์” ที่แปลว่าผ้าโฮลของสตรี ซึ่งเป็นการสลายลายผ้ามัดหมี่ “โฮล-เปราะห์” ที่แปลว่าผ้าโฮลของบุรุษ และเป็นผ้าปูมนำมาทอเรียงให้กลายเป็นลายริ้วง่ายๆ
การทอมัดหมี่ตีนซิ่นผ้าโฮลของจังหวัดศีรสะเกษ
กลุ่มช่างทอผ้าในจังหวัดศีรสะเกษ จะนิยมสร้างสรรค์ลายมัดหมี่โฮลในส่วนตัวซิ่นตามจินตนาการที่มักทอด้วย โครงสร้างลวดลายทั้งแบบผ้าซิ่นหมี่รวดหรือผ้าซิ่นหมี่คั่นลายใหญ่ๆ โดยจะต่อตีนซิ่นด้วย “ประโบล” และขิดริมตีนซิ่นที่เรียกว่า “เสลิก” บางชุมชนจะใช้ซิ่นไหมควบอันลูซีมมาต่อตีนซิ่นแบบประโบลก็เป็นความสวยงามที่เรียบง่าย
ขอบคุณแหล่งที่มา:หนังสือมรดกภูมิปัญญา สิ่งทออีสาน
